“Chi tiết chị gái xịt nước vào ô tô tưởng chừng rất nhỏ, nhưng với Thành, nó lại trở thành biểu tượng của sự khiêu khích, xúc phạm, châm ngòi toàn bộ những dồn nén trước đó”, Thượng tá Hiếu phân tích.
Liên quan vụ Nguyễn Tấn Thành (SN 1979, ngụ xã Bến Cầu, Tây Ninh) lái xe Lexus tông vào nhà chị gái khiến bà N.T.B.S. (SN 1983, em ruột Thành) tử vong, chuyên gia tâm lý tội phạm cho rằng nghi phạm đã chịu sự ức chế tâm lý kéo dài trước khi gây án.
Vết nứt lòng tin
Trao đổi với phóng viên Dân trí, Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho biết, căn cứ vào lời khai của nghi phạm tại cơ quan điều tra, hành vi của Nguyễn Tấn Thành không thể tách rời bối cảnh tâm lý kéo dài suốt hơn hai thập kỷ.
Từ khi còn ở Campuchia, Thành gửi tiền về cho mẹ mua đất, xây nhà, xem đó là tài sản và điểm tựa tương lai. Tuy nhiên, việc chính mẹ ruột là bà N.T.H. (SN 1955) làm đơn tố cáo khiến anh ta bị bắt giam và lĩnh án nặng đã tạo ra một vết nứt lòng tin sâu sắc.
Suốt 15 năm thụ án ở nước ngoài, cảm giác bị phản bội trộn lẫn với nỗi cô độc, sự tù túng và áp lực tâm lý đặc thù của môi trường trại giam khiến Thành hình thành một dạng “ức chế mãn tính”.
Với người thụ án dài hạn, gia đình thường là nguồn hy vọng duy nhất. Khi bà H. và các chị em sang thăm, hứa hẹn trả lại tài sản sau khi anh ta ra tù, hy vọng ấy càng trở nên mạnh mẽ và mang tính cứu rỗi.
Thế nhưng, khi trở về, không có lời hứa nào được thực hiện, cảm giác bị tước đoạt lại trỗi dậy. Theo Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, Thành có thể xem sự không thực hiện cam kết này như bằng chứng cho rằng mình tiếp tục bị đối xử bất công.
Mâu thuẫn kéo dài, lời qua tiếng lại và các phiên hòa giải bất thành khiến tâm lý tiêu cực càng bị khoét sâu, trong khi khả năng kiểm soát cảm xúc của một người vừa chấp hành án dài hạn luôn mong manh.
Bởi vậy, chi tiết bị chị gái xịt nước vào ô tô tuy nhỏ nhưng trong nhận thức của Thành lại trở thành biểu tượng của sự xúc phạm, châm ngòi cho những dồn nén tích tụ.
Khi Thành lao xe vào hai người em gái, đó không còn là hành vi bộc phát thuần túy mà là sự đứt gãy hoàn toàn của cơ chế kiềm chế, khiến anh ta hành động cực đoan nhằm triệt tiêu thứ mà anh ta coi là “nguồn gây ức chế”.
“Đây là mô típ thường thấy trong các vụ giết người trong gia đình: một xung đột kéo dài, nhưng không được hóa giải đúng cách cuối cùng bùng phát thành thảm kịch”, Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định.
Kỹ năng hòa giải gia đình
Chuyên gia Đào Trung Hiếu cho biết, những vụ việc tương tự cho thấy nếu thiếu kỹ năng hòa giải và thiếu cơ chế can thiệp kịp thời, các mâu thuẫn nhỏ trong gia đình rất dễ “tích nhiệt”, đến một thời điểm nào đó chỉ cần một tác nhân nhỏ cũng khiến mọi thứ bùng nổ.
Khi tranh chấp tài sản phát sinh, nhất là tài sản hình thành từ tiền của người đi làm xa hoặc người chấp hành án, các gia đình thường cố gắng tự giải quyết bằng tình cảm vì ngại đưa ra pháp luật. Tuy nhiên, xử lý mâu thuẫn gia đình theo cách “đóng cửa bảo nhau” càng dễ bị cảm xúc chi phối, khiến những tổn thương tâm lý tích tụ thay vì được tháo gỡ.
Điều quan trọng là người thân cần nhận diện sớm các dấu hiệu nguy cơ như mức độ căng thẳng tăng dần, lời nói mang tính công kích, hành vi kích động hoặc sự bất mãn kéo dài mà không tìm được lối ra.
Theo vị chuyên gia tâm lý học, khi thấy các biểu hiện như vậy, gia đình nên chủ động tìm đến những người trung gian có uy tín hoặc cơ quan chức năng để tạo sự trung lập, giảm bớt cảm xúc tiêu cực và đưa câu chuyện trở lại quỹ đạo pháp lý.
Hòa giải chỉ hiệu quả khi người đứng ra hòa giải có thái độ trung tính và biết cách tách con người ra khỏi vấn đề, nghĩa là cảm xúc được hạ nhiệt trước rồi mới bàn đến chuyện đất đai, tài sản.
“Nếu hòa giải hai lần không thành, như trong vụ án này, lẽ ra chính quyền cơ sở phải áp dụng biện pháp mạnh hơn như theo dõi sát tình hình, cảnh báo nguy cơ hoặc tạm thời tách các bên để tránh va chạm trực tiếp”, Thượng tá Hiếu hướng dẫn.
Theo vị chuyên gia, trong nhiều trường hợp, con đường an toàn nhất là đưa tranh chấp về đúng không gian pháp lý, bởi chỉ các quyết định mang tính ràng buộc của cơ quan có thẩm quyền mới giúp các bên bớt cảm xúc và tôn trọng giới hạn.
Bên cạnh đó, cộng đồng dân cư, tổ dân phố và lực lượng công an xã cũng giữ vai trò quan trọng trong việc chủ động phát hiện và can thiệp sớm trước khi xung đột vượt khỏi tầm kiểm soát.
“Một lời khuyên chân thành đặt trong bối cảnh này là gia đình càng để cảm xúc chi phối, nguy cơ bi kịch càng lớn; còn nếu biết dùng lý trí để xử lý tranh chấp, biết chia sẻ, lắng nghe và tìm đến sự hỗ trợ của pháp luật đúng lúc thì nhiều thảm kịch đã có thể tránh được”, Thượng tá Hiếu nói.
Nguồn: https://dantri.com.vn/phap-luat/uc-che-tich-tu-va-bi-kich-anh-trai-lai-lexus-tong-em-gai-o-tay-ninh-20251202100117818.htm
